RODZINY ZASTĘPCZE

 

RODZINNA PIECZA ZASTĘPCZA

Rodzinna piecza zastępcza jest formą pomocy dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodziców naturalnych. Z reguły ma charakter tymczasowy, gdyż po przezwyciężeniu przez rodzinę naturalną trudności, które były powodem umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej, dziecko powraca do biologicznych rodziców. W sytuacji zaś, gdy nie zaistnieją warunki umożliwiające powrót dziecka do domu rodzinnego dziecko, po uregulowaniu jego sytuacji prawnej, może zostać przysposobione.

Rodzinna piecza zastępcza dzieli się na:

1. Rodziny zastępcze:

• Spokrewnione
• Niezawodowe
• Zawodowe, w tym pełniące funkcję pogotowia rodzinnego oraz zawodowe specjalistyczne

2. Rodzinne domy dziecka.

Rodzina zastępcza spokrewniona – tworzą ją członkowie rodziny tj. dziadkowie i rodzeństwo.

Rodzina zastępcza niezawodowa – tworzą ją osoby niespokrewnione z dzieckiem lub spokrewnione, ale nie będące dziadkami i rodzeństwem.

Rodzina zastępcza zawodowa

Jest to taka rodzina, w której umieszczonych jest w tym samym czasie troje dzieci. W przypadku rodzeństwa liczba dzieci umieszczonych w takiej rodzinie może się zwiększyć. Rodzina otrzymuje oprócz pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka, wynagrodzenie z tytułu świadczonej opieki i wychowania.

Rodzina zastępcza zawodowa specjalistyczna

To taka rodzina, w której umieszczone zostają dzieci niedostosowane społecznie, albo dzieci z różnymi dysfunkcjami, problemami zdrowotnymi wymagającymi szczególnej opieki i pielęgnacji, a także małoletnie matki z dziećmi. Rodzina otrzymuje oprócz pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka, wynagrodzenie z tytułu świadczonej opieki i wychowania.

Pogotowie rodzinne

Jest to rodzina zastępcza o charakterze interwencyjnym. W rodzinie takiej umieszcza się dzieci na pobyt okresowy, do czasu unormowania sytuacji życiowej dziecka. Rodzina otrzymuje oprócz pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka, wynagrodzenie i jest gotowa na przyjęcie o każdej porze do trójki dzieci.

TWORZENIE RODZIN ZASTĘPCZYCH

Kto może ubiegać się o pełnienie funkcji rodziny zastępczej?

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone małżonkom lub osobie niepozostającej w związku małżeńskim, którzy:

1. dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej;
2. nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona;
3. wypełniają obowiązek alimentacyjny - w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego;
4. nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych;
5. są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniami o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wystawionymi przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;
6. przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
7. zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb, w tym:

1. rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego,
2. właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań,
3.  wypoczynku i organizacji czasu wolnego.

Ponadto pełnienie funkcji rodziny zastępczej niezawodowej lub zawodowej może być powierzone osobom, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, a w przypadku rodziny zastępczej niezawodowej co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.

Procedura rekrutacji kandydatów do pełnienia funkcji niezawodowej/zawodowej rodziny zastępczej i rodzinnego domu dziecka

Kandydaci ubiegający się o uzyskanie statusu niezawodowej rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, obowiązani są do złożenia:

1. pisemnego wniosku wraz z uzasadnieniem swojej decyzji,
2. zaświadczenia o zameldowaniu na terenie gminy znajdującej się w obrębie powiatu,
3. oświadczenia, że nie są i nie były w przeszłości pozbawione władzy rodzicielskiej, ani władza nie została im ograniczona lub zawieszona,
4. oświadczenia o wypełnieniu obowiązku alimentacyjnego, jeśli taki istnieje i został nałożony tytułem egzekucyjnym,
5. oświadczenia o pełnej zdolności do czynności prawnych,
6. zaświadczenia o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka wystawionego przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej,
7. informacji o możliwości zapewnienia odpowiednich warunków bytowych i mieszkaniowych umożliwiających dzieciom zaspokojenie indywidualnych potrzeb potwierdzonej np. zaświadczeniem o zatrudnieniu i wysokości uzyskiwanych dochodów, dokumentacja potwierdzająca tytuł własności lub prawo użytkowania lokalu mieszkalnego wraz z jego metrażem (powierzchnią użytkową),
8. zaświadczenie o niekaralności za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe.

 

Przedłożone dokumenty oraz zaświadczenia podlegają sprawdzeniu zgodności ze stanem faktycznym przez pracowników Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Łęcznej.

Kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej/rodzinnego domu dziecka, którzy spełnili podstawowe kryteria formalne oraz przeszli pozytywnie proces weryfikacji dokumentów, zostają poddani badaniom psychologicznym, mającym na celu uzyskanie pewności, czy dają rejkojmię należytego sprawowania opieki nad dzieckiem. W przypadku uzyskania pozytywnej opinii, w wyniku przeprowadzonych badań, kandydaci kierowani są do udziału w szkoleniu, zgodnie z programem określonym w treści rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2011r. w sprawie szkoleń dla kandydatów do sprawowania pieczy zastępczej.

ŚWIADCZENIA PIENIĘŻNE DLA RODZIN ZASTĘPCZYCH

Rodzinom zastępczym, rodzinom zastępczym zawodowym i rodzinnym domom dziecka przysługują świadczenia określone w ustawie
z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2024r. poz. 177 z późn. zm.)

Rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka, na każde umieszczone dziecko przysługuje:

1.      Świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w wysokości:

·   1002,00 zł miesięcznie  - w rodzinie spokrewnionej,

·   1517,00 zł miesięcznie -  w rodzinie niezawodowej, zawodowej lub rodzinnym domu dziecka.

2.      Dodatek w wysokości 306,00 zł miesięcznie na dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania tego dziecka.

Świadczenie to otrzymuje się miesięcznie, na czas pobytu dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, nie dłużej niż do wygaśnięcia orzeczenia o niepełnosprawności.

3.      Rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka do świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania dziecka na każde umieszczone dziecko w wieku do ukończenia 18 roku życia przysługuje dodatek w wysokości świadczenia wychowawczego zwany dalej "dodatkiem wychowawczym" w kwocie 800,00 zł miesięcznie. (Od 1 stycznia 2022r. świadczenie to wypłacane jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych).

Wymienione wyżej świadczenia przysługują również po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności, jeżeli nadal przebywa w tej rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka, na następujących zasadach (art. 82 w zw. z art. 37 ust. 2-6 ustawy):

a) osoba, która osiągnęła pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej, może przebywać w dotychczasowej rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo – wychowawczej albo regionalnej placówce opiekuńczo – terapeutycznej za zgodą odpowiednio rodziny zastępczej, prowadzącego rodzinny dom dziecka, dyrektora placówki opiekuńczo- wychowawczej albo dyrektora regionalnej placówki opiekuńczo – terapeutycznej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25. roku życia, jeżeli:

1. uczy się w szkole;
2. uczy się w uczelni;
3. uczy się u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego;
4. uczy się na kursach, jeżeli ich ukończenie jest zgodne z indywidualnym programem usamodzielnienia;
5. legitymuje się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

 

Świadczenia i dodatki przysługują w czasie trwania odpowiednio roku szkolnego, roku akademickiego, kursu albo przygotowania zawodowego.

Ponadto rodzinom zastępczym oraz rodzinnym domom dziecka przysługują dodatkowe świadczenia wynikające z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (szczegółowe założenia w art. 57, art. 64, art. 83, art. 84 ustawy), w tym m.in.:

• dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka;
• jednorazowe świadczenie na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z potrzebami przyjmowanego do pieczy zastępczej dziecka;
• jednorazowe lub okresowe świadczenie na pokrycie kosztów związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych lub innych zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki;
• środki finansowe na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego w wysokości odpowiadającej ponoszonym opłatom  – rodziny zastępcze zawodowe i rodzinne domy dziecka;
• świadczenie na pokrycie kosztów związanych z przeprowadzeniem niezbędnego remontu lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego – rodzinne domy dziecka.