RODZINY ZASTĘPCZE

RODZINNA PIECZA ZASTĘPCZA

Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wprowadziła nowe rozwiązania prawne w zakresie organizacji wsparcia dla dziecka w przypadku niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodziców.

Rodzinę zastępczą tworzy się w celu zapewnienia dziecku (dzieciom) opieki z powodu wystąpienia w ich rodzinach różnego rodzaju sytuacji kryzysowych. Celem działania rodziny zastępczej jest wzmocnienie i wyposażenie w umiejętności, np. tworzenia trwałych związków emocjonalnych. Utworzenie rodziny zastępczej nie powoduje powstania więzi rodzinno - prawnej pomiędzy opiekunami, a dzieckiem (w przeciwieństwie do adopcji, inaczej zwanej przysposobieniem). Oznacza to, że dziecko przyjęte do rodziny nie staje się jej dzieckiem, nie powstają też obowiązki i uprawnienia alimentacyjne czy dotyczące dziedziczenia, stan cywilny dziecka nie ulega zmianie, dziecko nie przyjmuje nazwiska opiekunów, a rodzina zastępcza nie przyjmuje pełni władzy rodzicielskiej nad dzieckiem.

Piecza zastępcza jest sprawowana w formie (art. 34) :

• rodzinnej,
• instytucjonalnej.

Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu.

Formami rodzinnej pieczy zastępczej są (art. 39):

• rodzina zastępcza:

a) spokrewniona,
b) niezawodowa,
c) zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna,

• rodzinny dom dziecka.

Tworzenie rodzin zastępczych

Kto może ubiegać się o pełnienie funkcji rodziny zastępczej?

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone małżonkom lub osobie niepozostającej w związku małżeńskim, którzy:

1. dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej;
2. nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona;
3. wypełniają obowiązek alimentacyjny - w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego;
4. nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych;
5. są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniami o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wystawionymi przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;
6. przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
7. zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb, w tym:

a) rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego,
b) właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań,
c) wypoczynku i organizacji czasu wolnego.

Ponadto pełnienie funkcji rodziny zastępczej niezawodowej lub zawodowej może być powierzone osobom, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, a w przypadku rodziny zastępczej niezawodowej co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.

Procedura rekrutacji kandydatów do pełnienia funkcji niezawodowej/zawodowej rodziny zastępczej i rodzinnego domu dziecka

Kandydaci ubiegający się o uzyskanie statusu niezawodowej rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, obowiązani są do złożenia:

1. pisemnego wniosku wraz z uzasadnieniem swojej decyzji,
2. zaświadczenia o zameldowaniu na terenie gminy znajdującej się w obrębie powiatu,
3. oświadczenia, że nie są i nie były w przeszłości pozbawione władzy rodzicielskiej, ani władza nie została im ograniczona lub zawieszona,
4. oświadczenia o wypełnieniu obowiązku alimentacyjnego, jeśli taki istnieje i został nałożony tytułem egzekucyjnym,
5. oświadczenia o pełnej zdolności do czynności prawnych,
6. zaświadczenia o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka wystawionego przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej,
7. informacji o możliwości zapewnienia odpowiednich warunków bytowych i mieszkaniowych umożliwiających dzieciom zaspokojenie indywidualnych potrzeb potwierdzonej np. zaświadczeniem o zatrudnieniu i wysokości uzyskiwanych dochodów, dokumentacja potwierdzająca tytuł własności lub prawo użytkowania lokalu mieszkalnego wraz z jego metrażem (powierzchnią użytkową),
8. zaświadczenie o niekaralności za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe.

Przedłożone dokumenty oraz zaświadczenia podlegają sprawdzeniu zgodności ze stanem faktycznym przez pracowników Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Łęcznej.

Kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej/rodzinnego domu dziecka, którzy spełnili podstawowe kryteria formalne oraz przeszli pozytywnie proces weryfikacji dokumentów, zostają poddani badaniom psychologicznym, mającym na celu uzyskanie pewności, czy dają rejkojmię należytego sprawowania opieki nad dzieckiem. W przypadku uzyskania pozytywnej opinii, w wyniku przeprowadzonych badań, kandydaci kierowani są do udziału w szkoleniu, zgodnie z programem określonym w treści rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2011 r. w sprawie szkoleń dla kandydatów do sprawowania pieczy zastępczej.