Jak pomagać, żeby nie szkodzić?

PORADNIK Jak pomagać, żeby nie szkodzić?

 

 

Sytuacja na Ukrainie spowodowała, że wiele osób w sposób spontaniczny zaangażowała się w pomoc obywatelom tego kraju. Warto wiedzieć jak można pomagać osobom doświadczającym kryzysu. Co robić, aby zadbać o innych oraz o siebie?

 

Z jakimi reakcjami możemy się spotkać u osób doświadczających kryzysu?

EMOCJE- szok, strach, złość, wstyd, poczucie bezradności i beznadziejności, brak zainteresowania, mniejsza zdolność odczuwania przyjemności, poczucie winy, bierność, brak motywacji do działania

MYŚLENIE (poznawcze) - dezorientacja, zmieszanie, niezdolność podejmowania decyzji, kłopoty z koncentracją, utrata pamięci

FIZYCZNE- napięcie, zmęczenie, bezsenność, problemy gastryczne, dolegliwości bólowe, nudności, zmiany apetytu

ZACHOWANIE- zależność od otoczenia, irytacja, drażliwość, nadpobudliwość, histeria, płacz, unikanie ludzi

Pamiętajmy, że są to NORMALNE REAKCJE NA NIENORMALNĄ SYTUACJĘ.

 

Co możemy zrobić dla osób w kryzysie?

ZAPEWNIĆ BEZPIECZEŃSTWO. Zadbać o podstawowe potrzeby, takie jak: jedzenie, picie, bezpieczne schronienie, możliwość odpoczynku, snu, zapewnić środki do życia.

INFORAMOWAĆ/ ZAPEWNIĆ DOSTĘP DO INFORMACJI. Przekazać informacje o dostępnym systemie wsparcia:

• https://www.gov.pl/web/udsc/ukraina - Urząd do Spraw Cudzoziemców – Informacje dla Obywateli Ukrainy. Na stronie znajdują się informacje przydatne podczas pobytu na terenie Polski  dotyczące między innymi: zdrowia, edukacji, pracy i przysługujących świadczeń.
• Lokalnych darmowych punktach zaopatrzenia w żywność, odzież itp.
• Możliwościach dostania się do miejsca docelowego – możliwych środkach transportu

 

ZAPEWNIĆ WSPARCIE poprzez:

Towarzyszenie osobie poprzez bycie obok. Osoby w kryzysie często nie jedzą i /lub nie piją – pytajmy o to czy/ co dzisiaj zjadły. W ten sposób okazując troskę.

Okazanie zainteresowania i troski poprzez zadanie pytania „Czy mogę coś dla Ciebie zrobić?”, „Czego teraz potrzebujesz?”

Wysłuchanie kogoś kto ma potrzebę rozmowy. Jednoczesne uszanowanie, gdy ktoś milczy.

Umożliwienie kontaktów z rodziną (telefon, internet)

Umożliwienie kontaktów z innymi obywatelami Ukrainy – łączmy znajomych sobie ludzi

Brak oczekiwań, że będą zachowywać się w konkretny sposób. Mimo wsparcia jakie otrzymują osoby te doświadczają skrajnego lęku o przyszłość.  Trudne emocje i zachowania wymienione wyżej, mogą pojawiać się do kilku tygodni. Jeżeli niepokoi nas funkcjonowanie osoby w kryzysie mimo upływającego czasu i udzielanego wsparcia, warto skonsultować to ze specjalistą tj. psycholog, psychiatra.

Nie osądzanie. Pamiętajmy, że każdy może przeżywać te trudne chwile na swój sposób, inaczej.

Pamiętanie o różnicach kulturowych – rozmawiajmy, wyjaśniajmy pojawiające się wątpliwości.

Zachęcanie osoby do dbania o siebie – regularnego jedzenia, brania prysznica, do robienia drobnych rzeczy, które poprawią samopoczucie: kąpiel, oglądanie TV, gimnastyka, spotkania z innymi, spacer (drobne przyjemności).

Akceptowanie pojawiających  się uczuć, np. w momencie płaczu podanie chusteczek, a w sytuacji pojawiającej się złości powiedzenie „Masz prawo być zły”.

 

NIE POMAGA A SZKODZI (również w przypadku dzieci)

Zmuszanie do bycia aktywną, gdy osoba nie ma energii, lub do odpoczynku, kiedy nie czuje się zmęczona.

Mówienie „weź się w garść”, „nie płacz”, „nie myśl o tym”, zachęcanie, aby zapomnieć o tym co się stało.

Naciskanie na to, aby ktoś mówił, kiedy tego nie chce. Dopytywanie o szczegóły dotyczące traumatycznych wydarzeń.

Zapewnianie „nic złego się już nie wydarzy”.

Ocenianie zachowań np. „Nie przesadzaj – tutaj jesteś bezpieczny”

Okazywanie litości. To są osoby, takie same jak my. Stwierdzenia typu „Bardzo mi was szkoda”, „Jak wy sobie teraz poradzicie?” mogą dawać poczucie bezradności i beznadziejności. Tak naprawdę każda z tych osób ma w sobie niepowtarzalny potencjał i nie jest ani trochę od nas słabsza, gorsza.

 

JAK ZADBAĆ O SIEBIE?

• Ogranicz dostęp do mediów/ filtruj wiadomości.
• Stwórz swój system wsparcia – rozmawiaj z bliskimi, z innymi ludźmi wokół, wspólnie spędzaj czas.
• Ogranicz sytuacje, które są nowe i mogą wywoływać dodatkowy stres, niepokój.
• Rób to, co dodaje ci siły i energii,  pozwól sobie na przyjemności, nie rezygnuj z nich.
• Dbaj o siebie – ruch fizyczny, dieta, odpowiednia ilość snu. Ty też jesteś ważny!
• Praktykuj to co Ci pomaga: modlitwa, medytacja, joga, ćwiczenia oddechowe, techniki relaksacyjne.
• Pamiętaj o tym, aby ustalić zasady wspólnego zamieszkiwania, jeżeli przyjmujesz do siebie osoby z Ukrainy.
• Nie oczekuj wdzięczności. Pomagamy bo możemy, a nie po to, aby inni nam dziękowali.  

 

Katarzyna Libera

Marta Ślusar